Simültane Çevirmenler Gerçek Zamanlı Yardım Alabilecekler

Bugüne değin çeviri, yazılım ve teknolojiden bir noktaya kadar yararlanabilen bir sektör oldu. Zira çeviri, ufak detayların büyük önem taşıdığı, yapay zekanın henüz tam anlamıyla insan faktörünü ortadan kaldırmadığı bir sektör.

Çeviri konusunda verimliliği artıran teknolojik yazılım ve donanımların varlığını aklımızın bir kenarında tutarak makine çeviri alanındaki gelişmeler ışığında çevirmenin performansını ölçen bir sistemin geliştirilmek üzere olduğunu söyleyebiliriz.

University of Maryland’den Jordan Boyd-Graber ve Carnegie Mellon University’den Graham Neubig adlı iki bilim insanının yayınladığı “Automatic Estimation of Simultaneous Interpreter Performance” konulu makale, çeviri doğruluğu ve kalitesi alanında gerçek zamanlı geri bildirim sisteminin geliştirilmesi açısından büyük önem taşıyor.
Gerçek Zamanlı Geri Bildirim

Simültane çevirmenlere yardımcı olan pek çok yazılım var. Bu yazılımlar çevirmenlere terminoloji hakkında ipuçları ve bilgiler sunuyor. Ancak bu yazılımlar çevirmene ne zaman ve ne kadar bilgi verilmesi gerektiği konusunda henüz pek de gelişmemiş durumda.

Yanlış zamanda çok fazla ya da alakasız bilgi verilmesi, çevirmenin kafasını karıştırabilir ve performansını düşürebilir.

Bunun önüne geçmek için iki bilim insanı, çevirmenin performansını gerçek zamanlı ölçmek ve doğru zamanda doğru yardım sunabilmek üzerine çalışıyor.
Kalite Ölçme Yöntemi

Mevcut makine çeviri ve kalite ölçme yöntemleriyle bu konuda iyi bir başlangıç noktası olarak görülüyor. Araştırmacılardan oluşan ekip makine çeviri kalite ölçme yöntemini kullanarak bir temel oluşturuyor. Sonra da çevirmenin performansına etki eden birtakım durum ve özellikleri ekleyerek bu yöntemi geliştiriyor.

Duraksama, yarım telaffuz edilen sözcüklerin oranı burada önemli bir husus. Zira sık duraksayan ve kelimelerin pek çoğunu tam telaffuz edemeyen bir çevirmenin zorluk yaşadığını söylemek gayet mümkün.

Spesifik olmayan sözcükler kullanım oranı da yine önemli bir etken. Zira çevirmenler bazı yaygın kelimeleri çeviriden atarak spesifik bir terminolojiye kaymamayı ve bilişsel yükten kurtulmayı tercih edebiliyorlar.

Çevirmenin ve konuşan kişinin ağzından çıkan kelimelerin oranı da burada önemli bir konu.

Araştırmacılar bu durumları da göz önüne alarak İngilizce-Fransızca, İngilizce-İtalyanca, İngilizce-Japonca dillerindeki simültane çeviri performanslarını inceleyerek simültane çeviri kalite ölçme modelinin önemli kazanımlar sağladığını, özellikle İngilizce-Japonca çeviri alanında daha etkili olduğunu vurguluyorlar.

Kendisi hem çevirmen hem de akademisyen olan Donathan Pownie bu gelişmeye şu şekilde yaklaşıyor:

“Bilgisayar destekli çeviri sistemleri herkesin lehine olan girişimlerdir. Terim araştırma, sayı yönetimi gibi konularda çevirmenlerin iş yükünü azaltan gelişmelerden herkes yararlanır. Çeviri kalitesini ölçmek ise karmaşık bir iştir. 1990’lı yıllardan beri yapılan araştırmalar çevirinin linguistik olduğu kadar insanlar arası iletişimin de önemli olduğu bir disiplindir. Yani sözcükler ve cümle yapıları kusursuz olmasına karşın bir toplantı yine de çevirmenin hataları nedeniyle mahvolabilir. Buna karşılık çevirmen ntutuk ve kötü bir performans sergilese bile toplantıdan ve simültane çeviriden alınan verim son derece yüksek olabilir, herkes bu durumdan memnun olabilir. Ben bu tür bir teknolojik gelişmenin ilginç olduğunu düşünüyorum ancak böyle bir durum pratikte, teoride olduğu kadar faydalı olamaz düşüncesindeyim.”