Voice-Over Çevirisi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Voice-Over Çevirisi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Voice-over seslendirme ekrandaki görüntünün üzerine konuşmaktan bir oyuncunun repliklerinin stüdyoda yeniden söylenmesine kadar uzanan geniş bir disiplindir.
Voice-over çevirisi ise bunun bir alt dalıdır ve en az o kadar önemlidir.
Voice-over çevirisinde zamanlama en önemli meseledir. Örneğin İspanyolca bir filme dublaj yapılacağı zaman İspanyol aktörün söylediği cümle ile Türk seslendirmenin söyleyeceği cümle eşit uzunlukta olmalıdır. Yani orijinal videodaki replikler ile çeviri videodaki replikler birebir örtüşmelidir.
Eğer voice-over çeviri metin üzerinde yapılacaksa videodaki görsel unsurların da çeviride kendine yer bulması yaygın bir pratiktir. Bu tarz bir çeviride zamanlama zorlayıcı bir unsur olmaz. Çevirmenin temel amacı orijinal cümledeki nüansları ve detayları olabildiğince orijinale sadık kalarak aktarmaktır.
Voice-over çeviride ise hem orijinal metne sadık kalınmalı hem de bunu ekrandaki görüntüyle örtüşecek şekilde yapmak gerekir.
Ses Adaptasyonu
Ses adaptasyonu yaparken çevirmen yazılı metni sadeleştirebilir ya da yeniden düzenleyebilir. Bunu dublaj yapacak sanatçının işini kolaylaştırmak için yapar. Ekranda 5 saniye yer kaplayan bir repliği 10 saniyelik uzun bir cümle ile aktarmak doğru olmaz çünkü. Dublaj sanatçısının nefesi yetmez böyle bir şeye.
Seslendirme sanatçılarının filmlerde ya da dizilerde hiç nefes almadığını fark etmişsinizdir. Bu kişiler fotosentez yaparak yaşamıyorlar elbette. Sesi düzenleyen ve videoya ekleyen miksajcı, orijinal film ile çeviri film arasında sesleri örtüştürebilmek için dublaj sanatçısının filme katkı sağlamayan seslerini, nefes alıp verişini büyük oranda kırptığı için böyledir bu.
Lip-Sync (Dudak Senkronizasyonu)
Lip-sync dublaj olarak bildiğimiz bu seslendirme türünde filmdeki aktörün sesini kurgu tamamlandıktan sonra başka bir kişi seslendirir. Filmde oynayan aktörün sesi tamamen ortadan kaldırılır ve stüdyo ortamında ona bir dublaj sanatçısı sil baştan seslendirme yapar. Bu noktada aktör ile seslendirmenin dudaklarının, yani repliklerinin birebir örtüşmesi şarttır.
Lip-sync için en güzel örneği bir dönem televizyonlarda sıkça izlenen Kurtlar Vadisi dizisinde Polat Alemdar karakterini örnek verebiliriz. Polat Alemdar karakterinin canlandıran Necati Şaşmaz’ın tüm replikleri usta seslendirme sanatçısı Umut Tabak tarafından yapılmıştır. Üstelik bu süreç tek bir bölüm değil, 2003 yılından bugüne kadar devam etmektedir.
Oldukça uzmanlık gerektiren bu çeviri türünde çevirmen asıl replik ile çeviri replik arasındaki uyumu, pek çok lingustik faktöre dayanarak tesis etmelidir. Haliyle bu da çok kolay bir şey değildir. Bu disiplinde uzmanlaşmak için yıllar süren bir deneyim gerekir.
Film Dublajı
Bilhassa reklam ve PR şirketleri voice-over çevirisi için en sık talepte bulunan kurumlardır. Reklam filmlerinin de voice-over çevirisi bağlamında çeşitli zorlukları bulunur. Ekrandaki oyuncunun sesi ve dudak hareketleri ile seslendirmenin sesinin örtüşmesi büyük önem taşır. Buna ek olarak dikkat etmek gereken bazı konular daha vardır:
Markalar, kendi imajları doğrultusunda reklamlarında çeşitli ifadelerin kullanılmamasını talep ederler. Yani voice-over çevirisinde seçilecek kelimelerin müşteri tarafından onaylanması da gerekir.
Bunu sağlamanın temel yollarından biri geriye doğru çeviri yapmaktır. Çevirmen bir replik için çeşitli çeviri örnekleri sunar. Reklamın konusunu bilmeyen farklı bir linguist de bu çevrilmiş repliği birebir yeniden çevirir. Bu da müşteriye bir repliğin farklı bir dile çevrilebilecek tüm versiyonlarını gösterir. Yani müşteri bu replik için tüm ihtimalleri görmüş olur.
Çeviri metin hazırlandıktan sonra seslendirme için stüdyoya geçilir ancak stüdyonun dinamiği masa başından farklıdır. Stüdyo ortamında kah sahnenin havasına göre kah dublaj sanatçısının sınırlarına göre çeşitli düzeltmeler yapılabilir. Tabii bu esnada müşterinin, yani yapım ve reklam şirketinden bir yetkilinin de bu değişikliklere onay vermesi şarttır.