Simültane Çeviri Yaparken Dikkat Etmeniz Gerekenler
Simültane çeviri, çeviri disiplinin en zor dallarından biri olarak kabul edilir. Anlık olarak çeviri yapmanın türlü zorlukları vardır. Ancak bu zorluklar deneyim ve donanım aracılığıyla aşılabilir.
Biz de bu yazımızda simültane çeviri yaparken dikkat edilmesi gereken bazı önemli konulara değiniyoruz.
Sezgi Çok Önemlidir
Konuşmacının konuşma tarzına ve konuştuğu konuya aşina olmak simültane çevirmenliğin en kritik boyutlarından biridir. Bu alanda kendinizi geliştirmek için toplantının konusunu önceden araştırmalısınız. Daha geniş kapsamda ise insanların nasıl konuştuğuna dikkat etmeli, bir sonraki cümlelerini tahmin etmeye çalışmalısınız. Kaynak dile hakim olmak da yine bu noktada büyük önem arz eder. Tabii jest, mimik ve beden dilini takip etmek de konuşmacının söyleyeceklerini sezmek bakımından dikkat edilmesi gereken hususlardır.
Dekalaja Dikkat Edin
Dekalaj, konuşmacının ağzından çıkan cümle ile onun simültane çevirmen tarafından çevrilmesi arasındaki süreye verilen isimdir. Eğer dekalajı artırırsanız çeviriye başlamadan önce daha geniş bir bağlam üzerinden çeviri yapabilirsiniz. Kabaca konuşmacının her cümlesini değil de, 2-3 cümlesini dinledikten sonra çeviri yapmaya çalışabilirsiniz.
Tabii bu da simültane çevirmenliğin en zor yanlarından biridir. Bu alanda deneyim kazanmak için internetten videolar izleyerek antreman yapabilirsiniz. Yani söz gelimi bir TED Talks konuşmasında videoyu durdurarak konuşmacının sözlerini çevirerek dekalaj konusunda pratik yapabilirsiniz.
Pratik Olmazsa Olmaz
Simültane çeviri yaparken bazen konuşmacının söylediği bazı ifadelere çevirinizde yer veremeyebilirsiniz. Konuşmacı hızlı konuşuyorsa bu durum daha da artabilir. Fakat bir simültane çevirmenin esas görevi, dinlediği cümleleri hedef dile eksiksiz ve doğru bir şekilde aktarmaktır. Bu bakımdan sürekli pratik yapmalısınız.
Buna ek olarak dinlerken konuşmayı da öğrenmelisiniz. TED konuşmaları bu noktada oldukça idealdir, zira bu platformdaki konuşmalar iyi bir biçimde organize edilmiş ve yapılandırılmıştır. 20 dakikalık bir TED Talks videosunu dinleyerek çeviri yapabilirsiniz. Tabii kendi çevirinizin ses kaydını alıp daha sonra videodaki konuşma ile kıyaslayabilirsiniz de. Hafızanızı geliştirip keskinleştirmek için oldukça ideal bir yöntemdir bu.
Kısa süreli belleğinizi geliştirmek için kendinize minik oyunlar yaratabilirsiniz. Örneğin trafikteyken önünüzden geçen 5 arabanın plakasını ezberlemeye çalışın. Ya da kitap okurken birkaç paragraf önce cümleye nasıl başlandığını hatırlamaya çalışın. Bu tür egzersizler kısa süreli belleğinizin gelişmesi için faydalı olacaktır.
Özetle nasıl hekimler için yeni bilgiler öğrenmek yaşam boyu sürüyorsa, simültane çevirmenler için de aynısı geçerlidir. Pratik, pratik, pratik…
Bol Bol Okuyun
Hem ana dilinizde hem de çeviri yaptığınız dilde bol bol kitap okuyun. Sizin işiniz dinlemek ve konuşmak olsa bile okumak keime haznenizi çok geliştirir. Hele ki uzmanlaşmak istediğiniz konularda metinler okuyarak faydalanabileceğiniz pek çok deyim, ifade, sözcük öğrenmeniz mümkündür. Okumak hem bireysel hem de mesleki açıdan gelişmenizi sağlar ve simültane çevirir yaparken anlama odaklanmanızı kolaylaştırır.
Sakin Olun
Konuşmacının ağzından çıkan her sözcüğe tepki vermek durumunda değilsiniz. Konuşma esnasında ne olursa olsun, sizin işiniz kaliteli çeviri yapmaktır. Konuşmacı başka bir konuya geçse, çok hızlı konuşmaya başlasa dahi dikkatinizin dağılmamasına çalışın. Dikkatiniz dağıldığında hata yapmaya başlarsınız ve çeviriden koparsınız. Çeviri esnasında sakinliği korumak ise mesleki deneyimle artan bir durumdur elbette. Özellikle mesleğe yeni başlayan çevirmenlerin dikkat dağıtıcı unsurların olduğu bir ortamda simültane çeviri egzersizi yapması da yine çok faydalı olur. Örneğin arkadaşlarınız evde muhabbet ederken bir video üzerinden simültane çeviri egzersizi yapabilirsiniz. Onların yanınızda başka konulardan konuşmasının sizin dikkatiniz üzerindeki etkisini görebilir, dikkatinizin dağılmaması için neler yapabileceğinizi görebilirsiniz.